Fika

Met sommige dingen is het niet zo moeilijk om je aan te passen in een nieuw land...

Eén van die dingen is "Fika". Dat is een soort tussenmaaltijd, in eerste instantie doet het denken aan de Engelse "high tea": sandwiches, scones, gebakjes, waarbij tot nu toe onze ervaring is, dat de sandwiches er niet zo toe doen, hier. Ik schreef al eerder, dat er een boterkoek voor buurman Kurt in de oven staat, en ondertussen staat er een grote bakplaat met mini-semlor te rijzen. Die zijn straks voor onze eigen fika bedoeld: kleine zoetige witte bolletjes, waarvan het kapje afgesneden wordt, waarna er een laagje amandelspijs op de bodem gaat, daarop een flinke laag stevig geklopte slagroom, en dan kan het kapje er weer op. Koffie erbij, of warme chocolademelk, en dan kunnen we er weer tegen tot het avondeten.

Vorige week was Marina bij de overburen, om Elin te helpen met wiskunde, en kreeg daar fika. Volgens Marina hoort het "dus" eigenlijk uit minstens drie soorten gebak, een berg koekjes en een grote schaal slagroom te bestaan. Voorlopig zijn we al blij als er één nieuw soort gebak wil lukken per week. Vandaag bij de Coop in Molkom een broodbakboek gekocht; de eerste paar maanden kunnen we aan de slag.

Overigens is het ook niet ongebruikelijk om om elf uur 's ochtends fika te eten. Is niet zo raar, als je bedenkt dat veel schoolbussen al vanaf 7 uur 's morgens rond rijden. Bij ons is het dan zo, dat Yuri en Eva tussen 11 en half 12 een warme maaltijd krijgen op school, dus als ze dan om 15 uur thuis komen lusten ze wel wat!

Eindelijk licht op de slaapkamer.

Er wordt dit weekend weer lekker geklust. In de woonkamer hebben we drie bureaulampen staan als verlichting, plus een paar kaarsjes, Yuri heeft één bureaulamp, bij de twee dames was gelukkig een plafondlamp ter overname toen we hier kwamen, op de toiletten en zo was licht, maar voor de rest... De stekkers zijn hier anders dan in Nederland, dus van wat we meegenomen hadden is e.e.a. niet direct bruikbaar. Vorige week twee plafondlampen gekocht, eentje werd probleemloos aangesloten beneden , de tweede moest op onze slaapkamer komen, want daar behelpen we ons nu al meer dan drie weken met een miniatuur leeslampje.

Het stopcontact zat boven aan de muur, vlak bij de deur, dus er moest een verlengsnoer komen. Na enig telefonisch overleg over stopcontacten met twee gaten en een pin of drie gaten, over stekkers met twee pinnen met of zonder uitsparing, is ook dat gelukt. Twee lampjes met de juiste fitting gevonden, en Richard ging aan de slag. Wat er precies gebeurde is nog steeds onduidelijk, maar het resultaat was verbluffend: er was helemáál geen licht meer op de bovenverdieping, en het snoer was doorgebrand. Na een blik op de
indrukwekkende stoppenkast, zie foto,  
toch maar even buurman Kurt om hulp gevraagd...
Er waren drie soorten zekeringen, van 6, 10, en 16 A en buiten het huis was de centrale electriciteitskast met zekeringen van 20 A. Gelukkig kon hij in helder Zweeds aan Rich duidelijk maken hoe je zoiets moest aanpakken, hebben we nu licht op de slaapkamer (scheelt een paar blauwe plekken op onze scheenbenen), en staat er een Hollandse boterkoek voor Kurt in de oven, mooi op tijd voor Fika.

Het haasje

Deze week was ik er een keer in de avond op uit om Richard van het werk op te pikken, de enige avondrepetitie deze maand. Bij terugkeer konden we ons straatje niet in: een grote haas zat midden op de weg. Even later kreeg hij/zij gezelschap, en werd er enige tijd doelloos heen en weer gehopst, af en toe een rondje gescheurd door onze tuin en die van de overburen, en toen ik langzaam doorreed verdwenen ze heel langzaam verder het pad op. We hadden sterk het gevoel dat we ongewenst bezoek waren. Later hoorde in van Marina dat de overbuurvrouw ze voert. En inderdaad lopen er sporen dwars door onze tuin, rechtstreeks naar de overkant.

Vanmorgen bracht ik Eva en Yuri naar school, en moesten we ter hoogte van Edsgatan, waar je niet meer langs het meer rijdt en het bos weer begint, stoppen voor twee overstekende reeën, een grote en een kleintje. Die keken overigens wel eerst netjes uit, van naast de vangrail. Daarna stapten ze er rustig overheen om keurig recht over te steken.

En een eland hebben we inmiddels ook gezien, maar dat was een dode, op een slee, waar een paar mensen mee aan kwamen zeulen over het meer, dat was daar heel dichtbij. Die was echt "het haasje"... Al die bordjes staan dus niet voor niets langs de weg!

Wasmachine

Gistermiddag naar een vriendin gemaild, die wilde weten hoe we het hier hebben. Uiteraard een lofzang over de omgeving, over het huis, dat alle apparatuur het doet en zo, en hoe fijn het is dat dat hier normaliter bij de koop van het huis inbegrepen is. Dat had ik bljkbaar niet moeten doen, want daarna begaf de wasmachine het. Ik had er wat truien in zitten, met extra veel water, en vond het programma wel opvallend lang duren. Even vlot op afpompen en centrifugeren gezet, de wasmachine zoemde even, en dat was het.

Gelukkig hadden de vorige bewoners de gebruiksaanwijzing voor ons achter gelaten, en daarin las ik, dat in dit geval waarschijnlijk de afvoerslang geknikt was, of de pluizenzeef verstopt. Afvoerslang was in orde, dus met de waterpomptang de knop van de pluizenzeef losgedraaid. Die zat muurvast, wat voor mij een signaal was dat die wel héél lang geleden schoongespoeld moest zijn. bakje eronder, bakje vol, zeef dicht, bakje leeggooien, zeef weer open, en dat een keer of 20. Pluizenzeef zat inderdaad héél erg vol. En er zat een stuk metaaldraad in.

Leeggepeuterd en schoongemaakt, zeef erin, programma weer aan.
Niks.
Zeef er weer uit, en onder in de machine bleek nog veel water te staan.
Zeef er weer in en de folders er maar even bij gehaald...We hadden wel verwacht dat deze wasmachine het niet lang zou volhouden met 5 mensen, maar dat hij al zo snel het bijltje erbij neer zou gooien overviel ons wel een beetje.

In de folder van ElGiganten stond een machine voor pakweg 3000 kronen. Bij navraag bleek die geschikt voor een wat ouder echtpaar dat niet zo vaak waste maar toch alles graag fris had. Niet voor de Lazars dus. Toen ik vroeg wat hij een gezin met 3 pubers zou aanraden volgde er een lofzang op Miele. Daar kon ik me wel wat bij voorstellen, want de Miele die we in Arnhem tot de laatste dag gebruikten was een jaar of 25. Maar Miele nu even ook niet voor de Lazars, vanwege het prijskaartje. Er bleek een vergelijkbare Electrolux te bestaan, prijsverschil ongeveer 3000 kronen, die kon 8 maart geleverd worden. Ook niet fijn voor de Lazars, en uiteindelijk krijgen we een andere Electrolux, iets minder Lux, een week eerder leverbaar, en zelfs nog iets beter voor de portemonnee. Nog 5 dagen volhouden. Bijkomend voordeel: er kan 6 tot 8 kilo was in, dus de achterstand is straks zomaar ingehaald.

De eerste 2 dagen op "school"

Tsja, als je een tijdje in Zweden woont wil je toch graag Zweeds leren, vooral als je zoals ik heel graag praat en dat vanwege de taal niet kunt doen. Dan ga je praten op een Zweedse cursus, en alles lijkt in orde. ‘Wanneer kunnen Yuri en ik beginnen’ vraag je. Of morgen schikt.

Dus, dinsdag ochtend met de zenuwen in het lijf voor het eerst naar school. We werden gelijk in het diepe gegooid: een stuk of 10 mensen in onze klas (nog 10 in een andere), die allemaal uit andere landen komen, en niet of nauwelijks Engels spreken. Jippie.

Gelukkig was het boek niet zo moeilijk, en volgens ons gericht op 4-5 jarigen, aangezien er aan het begin ons gevraagd werdt het alfabet in hoofdletters en kleine letters te schrijven, en de eerste opdracht was het begrijpen en vervolgens tekenen van simpele woorden: hond, peer, boom… Één klein probleempje: ik ben geen kampioen als het om tekenen gaat (Yuri evenmin), dus leek mijn hond het meest op een kruising tussen een nijlpaard en een kameel, en die van Yuri op een varken. Ach, het gaat om het idee, toch?

En toen was het pauze. Aangezien de school (zoals bijna alle Zweedse scholen) elke dag voor een warme maaltijd zorgt als lunch, en wij net nieuw waren, was dit een hele ervaring. Rijen van leerlingen en leraren die ongeduldig staan te wachten tot ze een bord, bestek en vervolgens aardappelen en vis kunnen pakken. Lust je dit niet? Geen probleem, er is ook een vegetarisch menu, verscheidene groentes en knäckebrod. Het eten is tóch elke dag anders, dus morgen beter.

Morgen beter, dat hoopten Yuri en ik inderdaad: de aardappelen waren te lang gekookt en dus helemaal zacht, en de vis had een redelijk smerige saus.

Na de lunch hadden we muziekles: we kregen allemaal een gitaar aangereikt en er werden 3 akkoorden uitgelegd. Yuri bakte er niks van, en ik bakte er 2 van de 3 van, de laatste moest je zelf uitvogelen en aangezien de instructies in het Zweeds waren had ik dat even gemist. Het was wél leuk gelukkig!

Om 2 uur was de dag voorbij, en keerden we met gemengde gevoelens terug naar huis. De lessen waren wel goed en leuk, maar we hadden nog geen vrienden gemaakt, en het eten was… apart…

Dit kwam de volgende dag helemaal goed! Ook al begrijpen we allemaal niets van elkaar, met handgebaren en gezichtsuitdrukkingen kom je ook al een heel eind. Zo heb ik namelijk samen met 2 andere meisjes een sneeuwballen gevecht gewonnen (maar goed ook, aangezien ik het zelf veroorzaakt had), en mens-erger-je-niet gespeeld. Geen idee hoe dat in het Zweeds heet trouwens, moet ik eigenlijk even navragen. Yuri heeft al verscheidene uitnodigingen gekregen om voetbal te spelen in de pauzes, maar helaas is deze week het sportcentrum gesloten, dus dat is uitgesteld.

Het eten is gelukkig ook beter! Waarschijnlijk had de kok de gisteren zijn dag niet, want nu was alles mooi gaar en goed gekruid, dat eet toch een stuk fijner!

Morgen weer een dag, met nieuwe gebeurtenissen en (hopelijk) vriendschappen. Ik heb er zin in!

Kijken op school

Een week geleden hadden we een afspraak met de rector van de school in Molkom. De basisschool wel te verstaan, want in Zweden breng je je hele leerplichtige leeftijd door op de Grundskola. Tot je 16e zijn dat 9 klassen. Wie dat wil kan dan nog 3 jaar middelbare school doen, de Gymnasieskola. Om op de Gymnasieskola te worden toegelaten moet je een bepaald niveau hebben voor wiskunde, Engels, en uiteraard Zweeds. En om iets te snappen van wat er op de basisschool gebeurt moet je natuurlijk Zweeds kunnen verstaan en spreken. Omdat niet elke basisschool de voorzieningen heeft om een stel immigranten les te geven die het Zweeds niet beheersen, is er in Karlstad een internationale klas, en zorgt de school ervoor dat de kinderen een buskaart krijgen waarmee ze daarheen kunnen reizen. De rector had een afspraak voor ons gemaakt voor vanmiddag, op de Frödingskola.

Om toch een indruk van de school hier te krijgen, heeft hij ons het gebouw laten zien. Ongeveer 24 leerlingen in een klas, ruime lokalen voor schilderen, voor hout-en metaalbewerking, voor textielbewerking, en via een doorloop waar een soort buurthuis (met pooltafel en tafeltennistafel) was, naar het muzieklokaal, een kleine studio met een aantal keyboards, gitaren in soorten en maten, djembé's, etc. Je mag daar oefenen met je bandje, kunt gewoon de instrumenten gebruiken die er zijn. Elke dag tussen de middag een warme maaltijd, en er is géén snoep te koop, behalve op vrijdag, want dan is het al bijna weekend en zijn er chocoladebollen. De hele school rook naar koekjes, en toen bleek dat in de hoogste klas iedereen, jongens en meisjes, lessen huishoudkunde krijgt. Koken, schoonmaken, inkopen, plannen, en het bijhouden van een huishoudboekje vallen daaronder. Uiteraard mag het zelfgemaakte ook zelf opgegeten worden. Leerjaar 6 t/m 9 in een wat hoger gebouw, de lagere klassen en de kleuterklas in laagbouw eromheen. 450 leerlingen. Het Lorentz had er 1000 meer...

Maar vóór ze hier kunnen meekomen moet er dus Zweeds geleerd worden. Op de Frödingskola werden we meteen in principe in het Zweeds toegesproken, en hebben we de inschrijving geregeld. Er werd gevraagd naar allergieën, naar hobby's, de samenstelling van het gezin, of er een verslag bestaat van de bereikte doelen op de vorige school (dat wordt zoeken...), hoeveel jaar onderwijs ze hebben gehad, en ga zo maar door. En of ze hele of halve dagen willen komen, want sommige leerlingen moeten in de middag bijvoorbeeld werken, dus dan ben je om 11 uur klaar. Maar ja, Zweeds leren gaat dan langzamer, dus ze kozen allebei voor hele dagen. Maandag t/m woensdag van 8.15 tot 14.00, donderdag van 8.30 tot 14.00, en vrijdag van 8.15 tot 13.00. Eerst alleen maar Zweeds, niet veel huiswerk thuis, hoogstens wat makkelijke boekjes lezen. Tussen de middag een warme maaltijd, het menu is te lezen op de website van de school. Voor boeken en schrijfgerei wordt gezorgd.

Zodra het een beetje gaat met Zweeds, gaan ze meegymmen met hun jaargenoten van de gewone Zweedse school, en daarna volgen er meer vakken, wiskunde bijvoorbeeld, daar heb je ook niet veel Zweeds voor nodig. Maar dát duurt nog wel een week of wat. Misschien een stuk of tien kinderen in de klas, er was pas nog een meisje uit Polen bijgekomen, maar er zijn ook kinderen uit echte oorlogslanden. Wat je noemt een gemeleerd gezelschap, leeftijd 12 tot 16, dus dezelfde samenstelling als hier in Molkom, met zijn 6e tot 9e leerjaar.

O ja, en wanneer willen jullie beginnen? Morgen? Mag ook over twee weken hoor. Toch morgen? Ok, is goed, tot morgen dan!

Zondagse wandeling

Bij het opstaan vanochtend gaf de thermometer -24,6 graden Celsius aan. De zon straalde ons al toe, en tegen 12 uur was het opgewarmd tot -15. Tijd om ons warm aan te kleden: panty onder de lange broek, beenwarmers, muts en sjaal, en op pad. De kinderen waren nog druk aan het luieren: die waren gisteravond lekker bij de overburen naar de volgende voorronde voor het Songfestival gaan kijken, daarna nog een film, en pas royaal na middernacht weer thuis, dus Rich en ik vertrokken zonder hen met een thermos thee, een paar appeltjes en kanellbullar in de rugzak. En de vrijetijdskaart van de omgeving.

Twee straatjes door, en we waren de wijk uit en tussen de besneeuwde velden en bossen. Hier en daar liep een langlaufspoor een stukje parallel aan het pad, links en rechts een huis of boerderij, en op een bepaald moment zelfs een ouderwetse aardkelder naast de weg. In het voor-koelkast-tijdperk werd daarin de voorraad goed gehouden. Een soort hut in de grond uitgegraven en met een dikke laag aarde en gras etc. bedekt. De rijkelui lieten daar in de zomer dikke blokken ijs in stapelen om gekoelde dranken te kunnen serveren. Dat ijs was dan weer in de winter als blokken elders diep in de grond opgeslagen.

Weer ergens anders een soortgelijk bouwsel, maar met een klein schoorsteentje er bovenuit. Ik vermoed dat het een rookoven was, een andere manier van conserveren, die ook nu nog regelmatig gebruikt wordt.

Na een enorme slinger kwamen we bij de Molkomse sportvelden uit, er was een mooie sleehelling gemaakt. Langs het oude stationsgebouw kwamen we bij de Coop uit, konden we mooi de ontbrekende ingrediënten voor de lasagne nog even meenemen. Ja, dat kan hier op zondag. Het mag dan een dorp met maar 2000 inwoners zijn, de supermarkt is zeven dagen van de week open, van negen tot negen.

Om een uur of drie weer thuis, 50 foto's rijker, de temperatuur buiten inmiddels gestegen tot -7. We hebben het al die tijd geen moment koud gehad, met de zon in het gezicht begonnen we zelfs aan buiten zitten te denken, over een paar weken. Héérlijk!

Een auto kopen zonder Personsnummer?

Nadat ik met een pak formulieren was aangekomen bij het adres waar ik die volgens de aardige mevrouw bij Skatteverket zou kunnen inleveren, vond ik een briefje op de deur met de mededeling dat met ingang van 1 september op dat adres geen kantoor meer was gevestigd. Het briefje verwees ons naar, jawel, het adres van de aardige mevrouw, waar ik eerder die week was. Hoezo van het kastje naar de muur? Gelukkig hadden ze daar een brievenbus, dus ik hoefde niet wéér een nummertje te trekken. Had die aardige mevrouw toch blijkbaar iets gemist bij de briefing. Maar goed, alle formulieren waren nu de deur uit, en we konden verder met het volgende project: de auto.

Hyundai I30, 3 jaar oud, 6300 mil oftewel 63000 km op de teller. Bij de garage werd aanvankelijk bedenkelijk gekeken toen Richard nog geen Personsnummer bleek te hebben, maar toen we vertelden dat dat wel vreemd was, omdat een huis kopen geen probleem was, en dat hij inmiddels al wel een Samordningsnummer van Skatteverket had gekregen, werd er even overlegd met de chef. Inderdaad geen probleem. Het koopcontract werd getekend, ze gingen een set winterbanden voor de auto bestellen, anders zouden we er tot 1 april niet mee mogen rijden. Dat laat je hier wel uit je haren overigens: de grotere wegen zijn prima, behalve als er net 20 cm sneeuw is gevallen, maar de kleinere wegen worden alleen geschoven, dus kunnen verraderlijk glibberig zijn. En een autoverzekering zouden ze ook voor ons aanvragen.

Vrijdag bellen, met een beetje geluk zou de auto klaar kunnen staan, en anders zeker op maandag. Dat zou een perfecte timing zijn, want zaterdag, vandaag dus, moest de huurauto weer ingeleverd worden.

Vrijdag gebeld. Keuzemenu in het Zweeds, daarna een aardige dame die Richard doorverbond. Ja, er was toch een probleempje, want ze konden de auto niet registreren zonder Personsnummer. Maar misschien kon Richard de belastingdienst bellen, daar zouden ze hem misschien kunnen helpen.

Belastingdienst gebeld. Keuzemenu in het Zweeds, daarna een aardige dame die Richard doorverbond. Dan zou hij naar de Rijksdienst van het Wegverkeer kunnen bellen, misschien konden ze hem daar helpen.

Rijksdienst van het Wegverkeer gebeld. Keuzemenu in het Zweeds, daarna een aardige dame die Richard doorverbond. Nee, dat Personsnummer was niet het probleem, een Samordningsnummer volstond ook. Ze hadden alleen het woonadres nodig, en dat kon niet per telefoon, dat moest per fax. Maar dan kon Richard misschien de garage even bellen, misschien konden ze het daar voor hem regelen.

Garage gebeld. Keuzemenu in het Zweeds, daarna een aardige dame die Richard doorverbond. Och ja, dat adres, dat waren ze helemaal vergeten. Ze gingen dat meteen faxen, en dan zouden ze terugbellen zodra ze een reactie hadden.

Richard ging maar even fietsen met Yuri, want met al het geregel en de zere voeten van de laatste tijd was er van beweging in de buitenlucht vrijwel niets terecht gekomen. En de zon scheen maar steeds. Binnen 10 minuten had ik hem alweer aan de telefoon: de garage had al gebeld dat alles in orde was, we konden de auto halen, ze gingen hem ondertussen nog even wassen. Drie kwartier later zaten we met de laptop met het telebankierprogramma op kantoor bij de garage, de betaling verliep zonder verdere problemen, en nog een kwartier later waren we een auto en een prachtige bos tulpen rijker.

Het uit Nederland meeverhuisde borreltje hebben we ná thuiskomst gedronken!

...en toen weer wel.

Woensdag weer naar Telia, mét laptop, router en usb-stick. Bleek ons tegoed op te zijn. Ik maar denken dat ik voor een maand internet had gekocht, maar dat bleek de maximale geldigheidsduur te zijn van de opwaardeerkaart, en we zouden dus binnen een week 5 GB hebben verbruikt. YouTube bleek de boosdoener. En online-speletjes. Dus die gaan op rantsoen, want we betalen bijna € 30 voor die 5 GB, en nu staan er de resterende 10 GB op, de verkoper liet zien hoe je dat via een sms via het Telia-scherm kan doen. Op dezelfde manier kun je je saldo checken, dat was ons dus helemaal ontgaan.

Wanneer we onze Personsnummer hebben, ga ik toch maar even bij één van de concurrenten van Telia langs om heel naïef een vaste internetverbinding te bestellen. Dat van "je moet volgens de wet 9 maanden in Zweden wonen" blijf ik een vreemd verhaal vinden. We hebben een huis en een baan en een bankrekening en een bankpas, en dan zouden we geen internet en telefoon kunnen hebben?

Eenmaal thuis deed internet alsof er niets aan de hand was (wij weten nu wel beter...), en ik kon probleemloos het voor de auto benodigde bedrag van de Nederlandse naar de Zweedse bank overboeken. Ben benieuwd hoe dit afloopt!

Geen internet...

Omdat we met vijf mensen in huis zijn en op maar één laptop internet hadden, besloten we het advies van de Telia-verkoper op te volgen, en een mobiele router aan te schaffen, zodat alle laptops tegelijk, en waarschijnlijk ook de X-box van Yuri te gebruiken zijn zonder nummertjes trekken voor de verbinding. Dan maar langzaam.

Maandag moesten we toch naar Karlstad om Marina aan te melden bij het stadskantoor, en daar meteen wat vragen te stellen over alle andere aanvragen waar we documenten voor aan het verzamelen waren. Een heel vriendelijke dame hielp me verder, en gaf me ook de raad om ons via internet bij Migrationsverket aan te melden. Voor het inleveren van de Skatteverket-formulieren (de belastingdienst) kreeg ik een adres in Karlstad waar ik dat zou kunnen afgeven om tijd te winnen.

Bij Telia al snel klaar voor de router, en bij de bank werd mijn eindelijk aangekomen bankpas geactiveerd. Ook heb ik me laten uitleggen hoe ik kan internet-bankieren, want van de brief daarover begreep ik helemaal niets: ik bleek alleen op één computer een programma te moeten dowloaden, allerlei codes te moeten invullen, een gebruikersnaam bedenken en een wachtwoord, om een account aan te maken. Dan afsluiten en opnieuw inloggen om te gegevens permanent te maken, en de bij de bank meegekregen codes zouden dan vervallen zijn, dus moest ik die van mij goed onthouden.

Zo gezegd, zo gedaan, en inderdaad kon ik een inmiddels aangekomen factuur betalen.

Een paar uur later kwam Eva naar beneden met de mededeling dat internet er midden in een spelletje mee ophield, Telia had wel verbinding, maar er kon geen contact worden gemaakt met welke website dan ook...
Gebeurde in Arnhem ook wel eens, een paar uur geen internet, dus die avond nog een keer geprobeerd, en de volgende dag weer. Nog steeds niks. Het gekke was, dat de router wel in een ommezien overal op geïnstalleerd was, met de sim-kaart van de Telia-usb-stick.

Lastig, omdat we net op internet een paar interessante auto's hadden gezien, waar we dinsdagmiddag naar zijn gaan kijken, waarvan we er zelfs één hebben gekocht, en die we dus over een paar dagen moeten betalen. Via internet ja. Die ene laptop die we dus mee moeten nemen naar de garage, maar die nog steeds geen werkend internet heeft. En waarop ik weliswaar de website van Migartonsverket vond, maar ons niet via internet kon aanmelden omdat het in te vullen formulier bij al mijn getyp volkomen blanco bleef. Zodat ik dat formulier maar 5 keer heb uitgeprint en handmatig ingevuld. Vervolgens het adres niet kunnen vinden omdat internet het inmiddels begaf, dus met Marina's laptop naar de overburen, daar inloggen in hun netwerk om het adres te zoeken en een nieuwe betaling te doen. En Marina kon daar haar profielwerkstuk via Teletop inleveren, zou anders de deadline niet hebben gehaald...

O'boy.

Als je zo een aantal dagen in een nieuwe buurt woont, ontmoet je toch al de nodige buren, natuurlijk met hond en al. Want honden, die hebben ze hier! De mensen die achter ons wonen hebben 2 jochies van zo'n 5 en 6 jaar, en een Deense Dog die groter is dan beiden, we hebben al een schat van een dwergpoedel plus kameraden zien lopen, en de nodige vuilnisbakkies, maar daar gaat dit stukje niet om. Dit stukje is volledig gewijd aan de hond die tegenover ons woont: O'boy. Het is een geweldig hypere hond, komt tot iets boven je knie, heeft jachtbloed door zijn aderen stromen maar is tegelijkertijd bang voor álles, van kleine kinderen tot konijnen. Tenzij hij veilig binnen zit natuurlijk, dan blaft hij alles aan wat langskomt!

De eerste ontmoeting met O'boy die ik had, was toen ik samen met Yuri sneeuw aan het scheppen was voor het huis, om ervoor te zorgen dat je niet tot halverwege je kuit weg zou zakken als je een misstap zette. Aan de overkant was Bärbro (spreek uit: Berbroe), de moeder van Elin en het baasje van O'boy, ook sneeuw aan het scheppen, en O'boy drentelde vredig om haar heen, tot hij ons zag. Plots stond hij helemaal stil, staart midden in een kwispel stokstijf naar rechts, geconcentreerd te kijken of wij het wel allemaal goed deden. Aangezien het redellijk onbeleefd is om zo te staren (en om iemand anders al jouw werk te laten doen), besloot ik dat ík in ieder geval maar verder te gaan met het sneeuw scheppen, zodat Yuri niet alles alleen deed. Toen ik een paar minuten later een zijdelingse blik op O'boy worp, stond hij niet meer naast het huis, maar naast de boom, halverwege de tuin, nog steeds pogend ons te hypnotiseren, en wéér even later, stond hij bij de weg. De keer daarop, zat hij diep beledigd aan de lijn.

Een dag later maakten we kennis met Bärbro en Elin, en we werden uitgenodigd even langs te komen. O'boy was helemaal gelukkig: die mensen had hij eerder gezien!
Zaterdagochtend vertelde Elin aan Marina dat O'boy naast bang ook erg slim was! Ze gaf een voorbeeld: ze vroeg hem ooit om het speeltje met het geluidje te pakken. O'boy dook in de mand met speeltjes, hief even zijn kop op om na te denken en kwam vervolgens terug met een eekhoorn knuffel. Elin snapte niet waarom hij die had gepakt, maar dat speeltje bleek dus óók een geluid te maken!

Dit zijn pas twee van zijn acties, in de afgelopen 3, 4 dagen hebben wij er al enorm veel meegemaakt en we hebben nu al zin in de komende jaren vol met zijn avonturen!

Na een tijdje dachten we dus te begrijpen waar zijn naam vandaan kwam: als hij weer een situatie meemaakte (veroorzaakte...), had je zoiets van: oh boy...
Dat hadden we fout! Hier in Zweden is er namelijk een chocolademelkpoedermerk (is dat een echt woord? Ik denk het niet.) genaamd O'boy, en hij was daar gewoon naar vernoemd aangezien hij wit is met bruine vlekken!

Alles bij elkaar is het de liefste hond ooit, we hopen snel een foto te kunnen maken, en dan zetten we die zeker nog op de blog, beloofd!

Strippenkaart voor de gezondheidszorg

Of we toeristen waren, of asielzoekers misschien? Omdat we nog geen Personsnummer hadden was het een beetje moeilijk om ons te plaatsen, toen we voor hulp kwamen. Zodoende stond Richard al snel als Richard Ludwik bekend bij de Vårdcentral in Molkom - ze hadden daar waarschijnlijk nog nooit een Nederlands paspoort gezien, want daaruit hadden ze de gegevens overgenomen. Maar iedereen was zeer vriendelijk en behulpzaam, ook toen we bij ons eerste bezoek aan de huidarts nog niet betaald bleken te hebben, we mochten dat gewoon ná de behandelimg doen.

Dan heb je het over een bedrag van SEK 250, dat komt overeen met ongeveer € 27,50... Je betaalt, als het gaat zoals het moet, vantevoren aan de kassa in het ziekenhuis. Dat wil zeggen dat je een nummertje trekt voor een sta-kassa als je kunt staan, en voor een zit-kassa als je dat niet kunt. Je noemt je naam en Personsnummer (dat duurde dus bij ons even, omdat we geen internationaal verzekeringsbewijs konden laten zien, omdat we inmiddels officieel hier wonen, maar nog maar zo kort dat we dat Personsnummer nog niet hebben), en dan wordt het betaalde bedrag opgeschreven in een soort spaarbankboekje wat je meekrijgt. Elke keer als je naar ziekenhuis of tandarts gaat komt er een bedrag bij, in een Vårdcentral is dat maar SEK 100, en wanneer het totaal de SEK 900 overschrijdt, is het verder gratis.

Bij de apotheek werd ons nadrukkelijk een sticker met de prijs van de medicijnen overhandigd: we moesten die nu eerst zelf betalen, maar zodra de inschrijving bij de Zweedse ziektekostenverzekering rond was, zouden we een groot deel terugkrijgen. Dus daarvoor zijn de Zweedse belastingen zo hoog. Het voelde wel een beetje dubbel om daar al zó snel gebruik van te moeten maken.

Want ná het weekend zaten we er meteen weer. Tijdens het weekend was het wel heel veel erger geworden, en de huidarts concludeerde dat het geen bacterie geweest kon zijn, omdat de penicilline totaal géén effect had gehad. Althans niet het gewenste, want er kwam nu ook een soort allergische reactie tegen het antibioticum bij. En de voet werd steeds dikker. Nu werden er twee kleine stukjes huid weggenomen voor onderzoek, er werden foto's gemaakt (of hij een formulier wilde tekenen waarin hij toestemming voor foto's gaf, en of de foto's voor onderwijsdoeleinden gebruikt mochten worden - Karlstad heeft een universiteit), de aangedane voeten kregen compressen, daarna weer zalf, dezelfde twee soorten, maar nu wel andere medicijnen. Een antihistaminicum wat Richard kende van de hooikoortsmaanden, en een hoge dosis Prednison. Laatste advies: ziek melden op het werk, en de inmiddels keurig verbonden en van steunkousen voorziene voeten op een stoel leggen tot er verbetering optrad...

Richard had er net één repetitie op zitten. Hélémáál niet leuk dus, en dan nog in de proeftijd. En wat zeiden ze op het werk: - Don't stress, we help each other here.

Dat was dinsdag, het is nu zaterdag, tussendoor op aanraden van het ziekenhuis nog twee keer naar de voeten laten kijken en opnieuw laten verbinden op de Vårdcentral in Molkom, en gisteren kon Richard al naar het orkest bellen, dat hij vanaf maandag weer kan komen werken. Wat een opluchting! Het gaat nu elke dag beter met de voeten. Het enige voordeel van de hele geschiedenis is, dat ik zeer bedreven ben geworden in het kunstig aanleggen van verbandjes... Als we al tegenslag tijdens de verhuizing hadden verwacht, dan toch zeker niet dit soort!

Op sandalen in de sneeuw...

Zoals gezegd begon het de avond nadat Marina hier arriveerde zachtjes te sneeuwen. Dat duurde pakweg 36 uur, en leverde zo'n 20 centimeter hagelwitte sneeuw op, bij de sneeuw die er al lag al gauw genoeg om er tot je knieën in weg te zakken, daar waar niet geruimd was. De overbuurvrouw had de kinderen met onze spades bezig gezien (onze eigen sneeuwschepperd had het in de Arnhemse sneeuw begeven, een paar weken voor de verhuizing), en kwam een sneeuwschep brengen voor een week of zo. De buurman van nummer 5 wees ons aan waar zijn scheppen stonden, die mogen we zo pakken, want er blijkt hier in 10 jaar niet zoveel sneeuw gelegen te hebben, en overal in de buurt zijn de scheppen uitverkocht. Dus het lag niet aan ons, dat we ze nergens zagen...

Gistermiddag was het gestopt met sneeuwen, en scheen meteen de zon weer volop, net als vandaag. Zodoende trok Richard de plastic pedaalemmerzakken over zijn voeten, de sandalen aan, en even wandelen. Nee, de schoenen en laarzen zijn niet zoekgeraakt met de verhuizing, maar hij kreeg uitgerekend nu een vreselijke huiduitslag. Dat begon al een paar weken geleden, maar de huisarts kon er toen niet veel van maken, hij raadde aan terug te komen als het erger werd. En ja hoor, uitgerekend tijdens de drie dagen sjouwen, reizen en weer sjouwen, sloeg de uitslag toe. Rode vlekken, vreselijke jeuk, en de rode vlekken werden rare, blaarachtige blazen op de voeten. Dus de schoenen pasten niet meer. De sandalen waren gelukkig redelijk vlot gevonden, en meteen donderdagochtend gingen we langs de Vårdcentral, het plaatselijke gezondheidscentrum. Daar kwam de één na de ander kijken, uiteindelijk maakte iemand een afspraak voor Richard dezelfde middag in het centrale ziekenhuis in Karlstad, bij de huidarts.

Ook daar weer een défilé aan kijkers, er werd vocht afgenomen uit een blaasje, huid afgeschraapt voor onderzoek, er kwam een voetbad, een recept voor twee soorten zalf (inmiddels begon de irritatie ook tussen de vingers, en maandag zou Richard's eerste werkdag zijn...), en een penicillinekuur voor 10 dagen. Al met al zijn ze er twee uur mee bezig geweest... De medicijnen gehaald bij de interene apotheek, en vol goede moed gingen we naar huis, eindelijk uitpakken, bedden en kasten in elkaar zetten.

Marina halen in Oslo

Afgelopen dinsdag werden we bij het opstaan verrast door een cm of 10 verse sneeuw. De sneeuwschuiver was in alle vroegte zelfs al in ons kleine straatje geweest, het was in alle witheid even opletten waar de weg ophield en de sneeuw erlangs begon, maar danzij de winterbanden was er geen enkel probleem met rijden. Scheelde 10 km per uur misschien.

Ik had wel zoiets van: als het maar niet weer gaat sneeuwen, want op woensdag zou Marina op Oslo Gardermoen aankomen, na de laatste examens en het kamermuziekconcert op het conservatorium. Het is bij goede wegen toch een uur of drie, drie-en-een-half, rijden. De weergoden waren ons gunstig gezind met een strálende zon. Via Arvika is het een schitterende route om te rijden, weinig verkeer, en bos na bos na rivier na meer na bos na landerijen na bos, en pas over de Noorse grens wat meer bedrijventerreinen en drukte.

Gardermoen is maar een klein vliegveld, binnen een half uur na landing kwam Marina al tevoorschijn met de grote koffer. Geen honger. (Jammer, want bij Pepe's Pizza eet je zó lekker, pizza maatje tafelblad, kom je met twee personen bijna niet doorheen, maar goed, er volgen nog meer reisjes.) Zodoende waren we binnen een uur na aankomst alweer in de garage en op de weg. Nog steeds mooi weer, met hier en daar een verre vleug grijze wolk. Sneeuw in aantocht? Geen idee, na een week zonder internet waren we vergeten dat we de weersberichten konden bekijken.

Vóór etenstijd thuis, ook bij Marina viel het huis in de smaak. Die avond begon het heel licht te sneeuwen. Daar hadden we mooi geluk gehad gehad met de rit!

De verhuizing, dag 3

Na aankomst moesten we ons zo snel mogelijk melden op het stadskantoor in Karlstad. omdat de verhuiswagen pas om een uur of twee zou komen, gingen we dat eerst maar doen. Er moesten de nodige formulieren ingevuld worden, waarvoor we naar een tafeltje werden verwezen. Onze paspoorten, trouwboekje, arbeidscontract en eigendomsbewijs van het huis werden alvast ingenomen om gecopieerd te worden.

Toen we ons weer meldden, werd inmiddels de volgende klant netjes geholpen. Daarna werd het formulier gecontroleerd en begon de dame aan het loket al ons bewijsmateriaal te copiëren, compleet met alle volgestempelde pagina's uit Richard's paspoort. Ik was blij dat het een relatief nieuw paspoort was, de vorige stond bijna helemaal vol met stempels, door alle toernees. Ondertussen stonden we allevier te wachten, alsmede alle mensen die ná ons nog geholpen wilden worden. Heel even vroegen we ons af of die mevrouw dat niet beter had kunnen doen terwijl wij aan het invullen waen. Blijkbaar niet, en wij hadden alle tijd, en zij was erg aardig, dus wat maakt het ook uit? Eva gebruikte de tijd om rond te smssen dat we onderweg erheen een vos in de sneeuw hadden zien lopen. Ja, het was de eerste dag meteen bingo!

En dan eindelijk naar het nieuwe huis. Voor Rich en mij een grote opluchting dat Yuri en Eva er ook enthousiast over waren, die hadden het uiteindelijk nog helemaal niet gezien. Even naar de dorpswinkel voor de eerste boodschappen, en mooi op tijd kwam de wagen. Moeiteloos met aanhanger en al door de kleine straatjes, links, rechts, links, rechts en weer links. We waren nog niet eens aan het uitladen of de buurman kwam er al aan, of we de auto zolang bij hem in de carport wilden zetten, hij had plaats genoeg. En of we kunnen skiën.

Tijdens het uitladen kwam de ene na de andere buur langs met hond, allemaal even hartelijk Välkommen!

Ook vandaag weer alles binnen op het moment dat het donker was, de piano's waren zoals verwacht de grootste klus, Richard gleed op een bepaald moment uit, halverwege de trap, en kreeg de digitale piano op schoot, mijn piano wilde zelf liever de weg verder af naar beneden, maar ging uiteindelijk op eigen wieltjes via de loopplank de muziekkamer in - met vier man duwen en trekken, en Eva stuur-aanwijzingen geven. Dit keer stond inderdaad de beste stuurvrouw aan wal. In de deuropening dit keer, en het klopte op de cm.

De verhuizer vertrok richting Oslo, waar de volgende ochtend lading 3 gelost moest worden. Daarna mocht hij 20 uur op de boot naar huis. Mijn veronderstelling dat hij dan wel een paar uur vrij zou zijn bleek niet juist: vrijdag gewoon weer aan de bak. Wát een baan!

Vlak nadat hij vertrokken was, de voordeur stond nog open, ging de bel. Dacht dat hij wat vergeten was, maar het was een dame met een bos bloemen, uit de bloemenwinkel van Molkom. Een kaartje erbij van de vorige bewoners: veel geluk met het nieuwe huis!

Wij gingen eten bij Lila Huset, "Het kleine huis", en daarna lekker uitzakken in Dyvelsten. Toch wel wat fijner dan tussen de dozen, na zo'n lange dag!

De verhuizing, dag 2

Beetje saai, wat grijzig weer. Om kwart voor acht bij de tramhalte, via station Zuid naar Schiphol. Half negen inchecken, met één koffertje was dat zó maar klaar. De security ging weer heel doeltreffend: iedere keer piept de poort als Richard er met zijn wandelschoenen doorheen wil, dus schoenen uit en geen probleem. De vioolkist moest open, alles eruit, de aandacht was getrokken door het opname-apparaatje wat Rich in de hoes had zitten. Daarna een heerlijk Italiaans ontbijtje, nog precies tijd om een paar flesjes water te kopen, en met twee raamplaatsjes waren we mooi bedeeld, in het vliegtuig.

Bij aankomst op Stockholm Arlanda stond er een Volvo V50 voor ons klaar. Richard zag gelukkig nog op tijd, dat we met die auto niet buiten Zweden mochten rijden zonder schriftelijke toestemming. Dus nog even terug naar de balie, omdat ik na een week Marina nog in Oslo moest ophalen. Het was gelukkig geen probleem, we kregen de toestemming direct.

Perfecte reis naar B&B in Dyvelsten, halverwege een stop voor een warme maaltijd. En dan sta je even later in de grootste Coop die je ooit hebt gezien. Bergvik Köpcenter, langs de snelweg bij Karlstad. Voor de eerste dag een "overlevingspakket" gekocht, omdat we dachten die avond nog brood te gaan eten. Maar Linda en Stefan hadden andere plannen: we moesten het ons eerst maar even gemakkelijk maken, dan zouden ze zelf ondertussen eten, en konden wij daarna de keuken gebruiken. Toen we helemaal opgeknapt uit de sauna kwamen, stond er een schaal pannenkoeken, en grote pot aardbeienjam en een schaal geslagen dikke room voor ons klaar. Lekkerrrrrrrr!! Daar kon geen boterham meer bij!

Wel een gek idee, dat dezelfde verhuiswagen die we gisteren hadden uitgezwaaid, nu aan het lossen was in Kopenhagen.

De verhuizing, dag 1

Op de verhuisdag zou tussen 8 en 9 's ochtends de wagen komen om te laden, volgens de laatste mail die ik had ontvangen, dus om 9 uur waren we kant en klaar voorbereid, hadden niets meer omhanden. Tegen half tien nog niets, en in de wetenschap dat we de volgende ochtend om tien uur in het vliegtuig moesten zitten, belde ik toch maar even naar het planbureau. Toen bleek dat men verzuimd had ons vrijdags te bellen, maar dat er eerst in Utrecht een vracht geladen mnoest worden, waarna ze om goed twee uur bij ons dachten aan te komen...

We verveelden ons inmiddels kapot, dus opa maar even gebeld of hij zin had een kop koffie te komen drinken. Dat was heel gezellig, en gelukkig belde de chauffeur al snel daarna, dat ze onderweg waren naar ons. In de tussentijd kwam HomeSweetHome ons ook nog van een deel van de boedel afhelpen, droger, wasmachine, computertafeltje, etc. dus alles wat overbleef kon mee.

Vervolgens ging het allemaal heel snel, en zelfs de hoge vitrinekast en de piano gingen over de loopplank door een opening in de schutting, naar buiten en onbeschadigd de wagen in.

Verlichting losmaken van de plafonds bleek heel wat moeilijker, het leek warempel wel of een groot deel vastgekit zat... Vanwege het feit dat het al bijna donker was, en we nog naar Amsterdam moesten om te overnachten (waren erg bang dat we onderweg naar Schiphol dankzij de NS nog zouden stranden), besloten we om het grootste deel van de verlichting maar aan de nieuwe bewoners te schenken.

Na het uitzwaaien van de verhuizers werd Marina op de fiets opgehaald voor haar logeerpartij gedurende het overgebleven deel van het schoolexamen, de sleutels aan de buren overhandigd, en vertrokken we met Yuri en Eva voor een gelukkig onbezorgde reis naar Amsterdam. In Amsterdam zijn de strippenkaarten al afgeschaft, dus mochten we voor de paar haltes van het Amstelstation naar het Roelof Hartplein per kaartje €2,60 neertellen... Héérlijk Grieks gegeten in ons lievelingsrestaurantje daar, we werden weer helemaal in de watten gelegd. De Griekse eigenaar kookt zelf, zijn Amsterdamse vrouw doet de bediening.

Vervolgens voor de laatste keer naar de van Baerlestraat, waar Richard de 4 1/2 jaar bij het KCO altijd terecht kon als hij een logeeradres nodig had bij logistieke problemen. Yuri dook helemaal bekaf zijn bed in en viel als een blok in slaap, Eva en wij werden nog even bij Vivien en Jan Willem verwacht, waar ons bij een glas prosecco een hartverwarmend afscheid werd bereid.

Tegen middernacht was het bedtijd.

Eindelijk internet!

We wonen nu een week hier, en zo langzamerhand neemt het contact met de buitenwereld weer toe. Afgelopen maandag was de eerste werkdag van Richard in Karlstad, en nadat ik hem bij de repetitieruimte had afgezet, toog ik naar de winkel van Telia om te proberen een telefoon- en internetaansluiting en abonnement te regelen. Je kunt dat ook via het internet doen, maar dan moet je natuulijk wel internet hebben... En een Personsnummer, natuurlijk.

Dus voegde ik me tegen tienen bij het kleine groepje wachtenden buiten de winkel, trok na binnenkomst netjes een nummertje, en was binnen een paar minuten aan de beurt. Tot zover het goede nieuws. Het minder goede nieuws was, dat je volgens de Zweedse wet, zo werd me verteld, negen maanden in Zweden moet wonen, alvorens een telecommunicatie-abonnement op een vaste lijn te mogen aanvragen. Verhuizen naar Zweden blijkt een hele bevalling te zijn! Maar de lieve man wist me te vertellen dat je een soort mobiele internetaansluiting kunt krijgen via een mini-modem. Die sluit je op de computer aan, waar je ook bent, en dan kun je per dag, week of maand opwaarderen, net als bij een mobiele telefoon. En als ik het niet voor elkaar kreeg, mocht ik met laptop en al naar de winkel komen.

Dat was niet eens nodig, en het functioneert keurig, op één laptop tegelijk. De volgende keer koop ik de "uitbreidingsset" (het lijkt wel Kolonisten...), waarmee je in huis een netwerk kunt creëren, zodat we allemaal tegelijk online kunnen zijn.

Daarnaast beschikken we nu over twee mobiele telefoons met een Zweeds nummer, zodat binnen Zweden telefoneren en gebeld worden ons geen half vermogen meer kost.

Voor een televisie werd ik naar de Expert doorverwezen. Daar zou ik een box moeten kunnen kopen om thuis aan te sluiten, en dan kunnen we gewoon kijken. Wil je speciale zenders ontvangen, dan moet je dat bijkopen. Nu maar hopen dat we t.z.t. als ook dat geregeld is, Arte en BBC en Mezzo kunnen ontvangen.

nu écht bijna verhuizen

Papa, mama, Eva en Yuri allevier maandag al vertrokken, bijna tegelijk met de verhuiswagen. En ik zit nu, 5 dagen later, nog steeds in Nederland... Ik moet zeggen dat ik steeds meer zin krijg om ook te gaan. Ik hoor verhalen van iedereen over dat ze een vos hebben gezien langs de weg, en dat het huis superleuk is, zelfs Yuri vond dat! Nou wil ik het zelf ook zien.

Maar ik moet nog even wachten. Ik logeer door de weeks bij een vriendin van school, en nu, in het weekend bij opa. Is heel gezellig hoor! Maar toch, ik wil echt mijn nieuwe huisje en buren eens ontmoeten. Maargoed.. Morgen nog "even" een oefenconcertje geven in de flat, maandag verder met kunst-examen, naar de ortho en pianoles, dinsdag naar school, herkansing economie en een optredentje tijdens de kamermuziekavond op Artez. Oja, ook nog even een profielwerkstuk inleveren.

*zucht*

Drukte.

Laat ik maar weer verder werken.